آکنه یا غرور جوانی یک بیماری یا به عبارت بهتر، علامت پوستی بسیار شایعی است که شاید از ابتدای خلقت، انسان با آن مواجه بوده است. به علت شیوع زیاد و ارتباط آن با بلوغ، عده ای آن را یک پدیده فیزیولوژیک و جزئی از علائم دوران بلوغ می دانند.
این بیماری معمولاً در زمان بلوغ شروع شده و در اواسط دهه سوم عمر بهبود می یابد که البته در دختران معمولاً زود تر شروع می شود. بیشترین شیوع و شدت در خانم ها در 14 تا 17 سالگی است. شدت و مدت آن در افراد مختلف متفاوت است. ادامه آن در سنین بالای 25 در خانم ها شایع تر از آقایان است.
حدود 85 % مردم آکنه را در دوره ای از زندگی خود تجربه می کنند. ضایعات 99 % موارد در صورت، 60 % در پشت و 15 % در سینه ایجاد می شود.
در پسران جوان، بیشتر در صورت و در بزرگتر ها بیشتر در پشت دیده می شود. سبوره یا شوره در اصطلاح عام یک یافته تقریباً عمومی است. ضایعات غیر التهابی (کومدون) در سنین کمتر، شایع تر است. برای رنگ سیاه کومدون علل مختلفی ذکر شده است. اگر ضایعات التهابی عمیق باشد، پس از بهبود ایجاد اسکار می نماید. شیوع اسکار با درمان صحیح کاهش می یابد. اسکار می تواند بصورت اسکار هیپرتروفیک و کلوئید یا بصورت اسکار فرورفته باشد. کلوئید در تنه شیوع بیشتری دارد. ازدیاد کومدون های سر بسته در پیشانی در بعضی افراد، اغلب مربوط به مواد روغنی است که برای چرب کردن مو بکار می رود.
آکنه خراش داده شده: معمولاً در خانم هایی دیده می شود که ضایعات پوستی خود را دستکاری می کنند. این افراد اغلب مشکلات شخصیتی و روحی دارند. با استفاده از پماد تتراسایکلین می توان این ضایعات را درمان کرد.
آکنه دارویی: این ضایعات معمولاً یک شکل و فاقد کومدون هستند. از مهم ترین دارو های ایجاد کننده آکنه می توان کورتیکوستروئید ها، آندروژن ها، تستوسترون، قرص های جلوگیری از بارداری، دارو های ضد صرع بخصوص فنی توئین، ایزونیازید و مواد هالوژنه که در اکسپکتورانت ها، آرام بخش ها، مسکن ها، قرص های مینرال و قرص های سرما خوردگی استفاده می شود، نام برد.
آکنه آندوکرین: نقش هورمون ها در ایجاد آکنه ثابت شده است. این لغت برای مواردی که اختلال آندوکرین وجود دارد، مثل؛ کوشینگ و تخمدان پلی کیستیک بکار می رود. در بچه هایی که قبل از بلوغ آکنه شدید دارند، باید از نظر اختلال آندوکرین مثل، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال بررسی شوند.
آکنه آرایشی: این ضایعات بیشتر در اطراف دهان خانم هایی ایجاد می شود که، از مواد آرایشی به مدت طولانی استفاده می کنند. همچنین در کسانی که سابقه آکنه در هنگام بلوغ داشته اند نیز دیده می شوند. مواد آرایشی بخصوص آنهایی که حاوی لانولین، روغن های گیاهی خاص، بوتیل استئارات، لوریل الکل و اولئیک اسید هستند، ایجاد کومدون می نمایند.
پماد آکنه: شبیه آکنه آرایشی است. بصورت ضایعات غیر التهابی خصوصاً در پبشانی کسانی ایجاد می شود که از مواد روغنی برای مو استفاده می کنند. برای درمان، ضمن اجتناب از مواد روغنی، از تره تینوئین استفاده می شود.
آکنه شغلی: به علت روغن ها و تار، ضایعات شبیه آکنه در قسمت هایی که در تماس بوده، دیده می شود. در این افراد کومدون بیشتر است و در صورتی که ضایعات التهابی وجود داشته باشد، خیلی سطحی می باشد. این نوع آکنه بیشتر در مردان دیده می شود. روغن های مورد نظر بیشتر مخلوط های غیر خالص پارافین است. در کارخانه های تقطیر تار، قیر و آسفالت نیز افراد بیشتر در معرض ابتلا هستند. از مواد دیگر می توان بهDDT، آزبست و مواد تصفیه آب های سنگین اشاره نمود.
آکنه مکانیکی: در اثر ترومای مکرر ایجاد می شود. به طور مثال زیر باند هایی که برای بستن مو های ورزشکاران بکار می رود یا در محل کوله پشتی باربران یا در محل های فشار در افرادی که به مدت طولانی بستری هستند.
آکنه ناشی از مواد پاک کننده: در کسانی شایع است که مدت طولانی در شبانه روز با مواد پاک کننده تماس دارند.
آکنه گرمسیری: در کسانی شایع است که در محیط های مرطوب مثل آشپزخانه کار می کنند و یا در مناطق گرمسیری زندگی می کنند. شایع ترین محل های ابتلا در پشت، باسن، بالای بازو و ران است. در صورت کمتر دیده می شود.
آکنه نوزادی: حدود 20 % از نوزادان ممکن است در ماه اول عمر تعداد کمی کومدون داشته باشند. علت آن عبور آندروژن مادر از طریق جفت و افزایش پاسخ غدد پیلوسباسه نوزاد به هورمون ها می باشد.
آکنه شیر خوارگی: در شیر خواران پسر در حدود 3 تا 6 ماهگی به بعد شروع می شود و ممکن است تا 5 سالگی باقی بماند. این نوع آکنه وسیع تر و شدید تر از آکنه نوزادی است ولی محدود تر از آکنه بالغین است. این بیماران ممکن است بعد از بلوغ دچار آکنه شدید شوند. علاوه بر کومدون ضایعات التهابی نیز موجود است. سابقه آکنه شدید در یک یا هر دوی والدین وجود دارد. جهت درمان می توان از اریترومایسینخوراکی و دارو های موضعی استفاده نمود.
آکنه بهاره: نوع نادری از آکنه است که در بهار شروع شده، در تابستان شدت می یابد و در پاییز کاملاً بهبود می یابد. بطور انحصاری در خانم های 25 تا 40 سال رخ می دهد. بیشتر در نواحی گونه ها، طرفین گردن و گاهی سینه و شانه ها و بالای بازو ها ایجاد می شود. این نوع آکنه به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهد و درمان آن رتینوئیک اسید است.
آکنه کونگلوباتا: شدید ترین نوع آکنه است که بخصوص در آقایان دیده می شود و بیشتر در تنه، صورت و اندام هاست. این نوع آکنه بعد از بلوغ پدیدار شده و تدریجاً تشدید می یابد. ندرتاً ممکن است منجر به آرتریت مفاصل شود. علائم سیستمیک مثل خستگی، بی حالی، میالژی، تب، آنمی، لکوسیتوز در آن خیلی کمتر از آکنه فولمینانس است. درمان با تتراسایکلین خوراکی یا اریترومایسین با دوز دو برابر معمول است ولی درمان انتخابی، ایزوتره‌تینوئین بمدت 4 تا 6 ماه می باشد. در درمان گاهی می توان از داپسون استفاده کرد.
آکنه فولمینانس: آکنه کونگلوباتای توام با تب ضایعات اولسراتیو است، که برای پیدایش آن مکانیسم ایمونولوژیک مطرح است. این نوع آکنه بیشتر در مردان جوان و بخصوص در تنه دیده می شود. علائم همراه عبارتند از: تب، پلی آرتروپاتی،کاهش وزن، اشتهای زیاد ,ضعف عمومی، خستگی، میالژی، لکوسیتوز شدید و آنمی. در درمان این نوع از آکنه استفاده از استروئید سیستمیک توصیه می شود و درمان با تتراسیکلین و اریترومایسین و داروهای موضعی نیز نیاز است. ایزوتره‌تینوئین درمان انتخابی این نوع آکنه نیست.
درمان آکنه به دلیل عوامل ایجاد کننده متغیر و متنوع آن، متنوع می باشد. تصمیم گیری در مورد درمان، منوط به درجه شدت و وسعت ضایعات و نوع درمان های انجام شده قبلی و سن و جنس بیماران می باشد. هر چند برای آکنه درمان قطعی وجود ندارد، ولی درمان های مرسوم از شدت آن کاسته و همینطور از به جای گذاشتن اسکار تا حدی جلوگیری می نماید.
- لایه بردار ها (تره تینوئین، AHA،BHA، رزورسینول)
- آنتی بیوتیک ها
- بنزوئیل پراکسید
از این دسته درمان ها می توان به آنتی بیوتیک های خوراکی اشاره نمود. رایج ترین آنتی بیوتیک های موثر در درمان آکنه، تتراسایکلین و خانواده آن و اریترومایسین می باشند. تتراسایکلین و اریترومایسین حتی در دوزهای بالا، باکتریواستاتیک هستند و در دوز های پایین (یعنی کمتر از 500 میلی گرم روزانه) تعداد ارگانیسم را کاهش نمی دهد ولی روی کارکرد آنها موثر است. تتراسایکلین وسیع الطیف بوده و بر ارگانیسم های گرم مثبت و گرم منفی موثر می باشد.
مصرف این دارو ها توام با تره تینوئین بهتر نتیجه می دهد. درمان خوراکی توام با دارو های موضعی به مدت 6 ماه مصرف می شود که در این مدت 80 تا 90% بهبودی حاصل می شود. در صورت مصرف بمدت 4 ماه، 60% و در دو ماه 40% بهبودی ایجاد می کند.
تتراسایکلین بالقوه فتوتوکسیک است. این دارو نباید در حاملگی و سابقه اختلال کبدی یا کلیوی مصرف شود.
اریترومایسین نیز از آنتی بیوتیک های خوراکی دیگر است که، با دوز 1 گرم در روز، اثری معادل تتراسایکلین دارد.
داپسون، سولفات روی، کلوفازیمین، اسید های ویتامین آ و مواد هورمونی نیز از سایر درمان های خوراکی آکنه هستند. دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی مثل، بروفن و بنوکساپروفن ضایعات التهابی را کاهش می دهند.
داروی موثر دیگر ایزوتره‌تینوئین است که تاثیر بسیار خوبی روی آکنه دارد. دوز این دارو از0.1 تا 2 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن در شبانه روز می باشد. در اوائل درمان با این دارو ممکن است آکنه تشدید گردد. 78 % بیماران به مدت 4 ماه و 10 % ، 6 ماه و 3 % به مدت 10 ماه نیاز به درمان دارند و بقایای آکنه بعد از قطع دارو بهبود پیدا می کند. در 85 % موارد ظرف 16 ماه آکنه پاک می شود و در 15 % موارد نیاز به ادامه درمان است.
لطفا برای ارسال نظر فرم زیر را پر کنید
design by Shemiranweb.com
