جالب است با صنعتی شدن هر چه بیشتر جوامع و ورود آن ها به تمام لایه های زندگی بشر، رژیم گیاهخواری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و رفته رفته به جمعیت آن ها نیز اضافه می شود. از طرفی علاقه بیش از پیش به حیوانات و مظلومیت و بی پناهی آن ها در مقابل بشر نیز، انسان را بیش از پیش به سمت گیاهخواری کشانده است.
رژیم های گیاهخواری، همراه با مسائلی است که در دراز مدت انسان را با مشکلاتی مواجه می کند و سلامت فرد را به خطر می اندازد. درست است که جایگزین های تغذیه ای برای منابع گوشتی وجود دارند، اما با این حال استفاده از نوع گیاهی آن ها با محدودیت هایی مواجه است. در زیر به این مشکلات رسیدگی می کنیم.
می توان گفت گیاهخوارانی که شیر، پنیر و به صورت کلی لبنیات و تخم مرغ می خورند (لاكتواووگان) از فقر کلسیم در امان می مانند؛ زیرا لبنیات منبع عمده ی کلسیم می باشد. دانشمندان دریافته اند رژیم غذایی گیاهخواری موجب تضعیف تدریجی استخوان های افراد گیاهخوار می شود، بنابراین افرادی که این شیوه را در پیش می گیرند، دچار کاهش تراکم استخوانی می شوند.
بسیاری از گیاهخواران برای جبران کمبود کلسیم، از بادام و سایر دانه های گیاهی که دارای مقادیر بالایی از کلسیم می باشد استفاده می کنند، اما از آنجایی که 100 گرم بادام، حاوی 250 میلی گرم کلسیم می باشد، یک سوم نیاز های روزانه فرد نسبت به کلسیم را جبران می کند. اما به دلیل این که این دانه های گیاهی چربی بالایی دارند، 100 گرم آن به اندازه ی 1 وعده غذایی، انرژی تولید می کنند، بنابراین به دلیل کالری بالا نمی توان مدام از آن ها به جای لبنیات استفاده کرد.
محققان ویتنامی-استرالیایی ارتباط بین تراکم استخوان و رژیم غذایی را روی بیش از دو هزار و هفتصد نفر بررسی کرده و دریافتند؛ تراکم استخوان گیاهخواران پنج درصد کمتر از تراکم استخوان افراد گوشتخوار است. این پژوهشگران می گویند این مساله در بین گیاهخوارنی که تمامی فرآورده های حیوانی را از رژیم غذایی خود حذف می کنند (گیاهخواری محض)، محسوس تر و استخوان های آن ها شش درصد ضعیف تر است. این در حالی است که تفاوت چندانی در تراکم استخوان افراد گوشتخوار و افرادی که در کنار گیاهخواری از محصولاتی مانند ؛ تخم مرغ و لبنیات نیز استفاده می کنند، مشاهده نمی شود.
آهن موجود در غذا های گیاهی بسیار کم و جذب آن نیز بسیار پایین می باشد. کم خونی، کارکرد بدنی پایین و اختلال در یادگیری از عوارض اصلی فقر آهن است. این مساله در دوران بارداری بیش از پیش می تواند شخص گیاهخوار را با مشکل مواجه کند، زیرا در این دوران برای رشد همه جانبه ی جنین به آهن بیشتری نیاز است. بنابراین در صورتی که خانم باردار از گیاهخواران لاكتواووگان باشند که لبنیات و تخم مرغ مصرف می کنند، مشکل خاصی ایجاد نمی شود، اما در صورتی که وگان (گیاهخوار محض) باشند، بهتر است تغییر رویه دهند (یعنی به لاکتواووگان تبدیل شوند) یا دستِ کم برای جذب بیشتر آهن، سبزیجات تازه حاوی آهن را همراه با ویتامینC مصرف کنند؛ مثلاً سبزیجات را همراه با ویتامینC استفاده کنند (زیرا جذب آهن سبزیجات کمتر از 2 برابر گوشت می باشد). همچنین از سبزیجات خشک نیز استفاده بیشتری کنند.
انسان هنگام تولد 2500 میکرو گرم ویتامین B12 از مادر به ارث می برد. پس از تولد، این ویتامین را تنها از غذا های حیوانی نظیر گوشت و جگر می توان به دست آورد. بنابراین عدم استفاده از منابع گوشتی، باعث کاهش تدریجی غلظت ویتامین B12 در بدن افراد و در نهایت باعث کم خونی ماکروسیتیک مگالوبلاستیک می شود. در این نوع کم خونی گلبول های قرمز درشت می شوند، اما فرد کم خون است. در جوامع پیشرفته ای مانند، ایالات متحده که از جمعیت گیاهخوار بالایی برخوردار می باشد، محصولات گیاهی را به باکتری های تولید کننده ی ویتامین 12B آلوده می کنند. به این ترتیب گیاهخواران دچار کمبود این ویتامین نمی شوند. البته این ماده غذایی غنی شده در ایران وجود ندارد، بنابراین در صورت گیاهخوار بودن به افراد توصیه می شود، حتما باید از مکمل های ویتامینی مینرال استفاده کنند تا سلامت شان به خطر نیفتد. همچنین اگر فرد گیاهخوار در جامعه ای زندگی می کند که عمده ید دریافتی اش از مصرف ماهی و مواد دریایی دیگری می باشد، قطع کامل غذا های دریایی، کمبود ید را برایش به همراه دارد ، اما خوشبختانه به دلیل اضافه کردن ید به نمک خوراکی در کشور، ما با این مشکل مواجه نیستیم.
می توان سویا یا محصولات مشتق شده از آن (توفو یا شیر سویا) را یک وعده در روز برای تأمین پروتئین مصرف کرد، اما سویا حاوی فیتواستروژن هایی است که از جفت عبور می کنند. تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان داده مصرف زیاد سویا می تواند باعث بروز نقص هایی در جنین شود. گر چه این موضوع در رابطه با انسان به اثبات نرسیده، اما بهتر است خانم های باردار پروتئین مورد نیاز خود را از سبزی ها، لبنیات، تخم مرغ و غلات کامل تأمین کنند.
در کشور هایی مانند کشور ما که تکنولوژی صنایع غذایی خیلی پیشرفته نیست، به شکلی که بتوان مواد مغذی کلیدی را به سایر خوراکی های گیاهی اضافه کرد، در واقع شاید نتوان عناصر کلیدی مثل؛ روی، ویتامین A و ویتامین C را همراه کلسیم که منبع اصلی آن ها مواد غذایی حیوانی هستند در منابع غذایی گیاهی غنی کرد. بنابراین در کشور ما پیروی از اصول گیاهخواری به خصوص برای گروه های آسیب پذیر مانند، کودکان و نوجوانان که در سن رشد هستند و کهنسالان که نیازشان به مواد غذایی در شرایط ویژه ای قرار دارد، می تواند بسیار خطرناک باشد.
کودکان به دلیل این که در سن رشد می باشند، بیش از سایر افراد نیاز به گروه های مختلف تغذیه ای و به ویژه پروتئین ها دارند. اما از آن جا که این اسید های آمینه و پروتئین های ضروری در رژیم های گیاهخواری به اندازه کافی نمی باشد، بنابراین رشد جسمی آن ها را تحت شعاع قرار داده و موجب پایین آوردن سیستم ایمنی بدنشان می شود و عفونت های میکروبی و ویروس ها به راحتی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهند. همچنین یک خانم باردار که حامل جنین می باشد، برای رشد و ساخت بافت های بدن خود و جنین نمی تواند پروتئین های حیوانی را از رژیم غذایی خود حذف کند، زیرا ضمن تاثیر منفی برای سلامت خود، رشد و تکامل ساختار های پایه ای بدن جنین و تکامل سیستم ایمنی بدن او را نیز مختل می کند.
در کل محققان رژیم غذایی لاكتواووگان را، به سایر انواع گیاهخواری ترجیح می دهند، بدین شکل که از لبنیات و تخم مرغ نیز در کنار گیاهخواری محض استفاده کنند. به یاد داشته باشید که در رژیم های گیاهخواری خطر بیماری های مدرن از جمله بیماری های قلب-عروق، سرطان ها، بیماری های التهابی، آسم، دیابت و چاقی کمتر است. بنابراین نمی توان گفت که گیاهخواری شیوه ای مردود می باشد.
لطفا برای ارسال نظر فرم زیر را پر کنید
design by Shemiranweb.com
